Η Ειρήνη Λιάσκου σπούδασε Κοινωνική Ανθρωπολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και Visual Arts στη Σχολή Βακαλό. Ασχολείται με τη ζωγραφική από το 1998 και έχει δείξει έργα της σε χώρους και γκαλερί της Αθήνας καθώς και σε ψηφιακές εκθέσεις. Έχει σκηνογραφήσει τα θεατρικά έργα “Όνειρο Θερινής Νυκτός” και “Το Παιχνίδι της Σφαγής” για τον Πολιτιστικό Σύλλογο της ΕΥΔΑΠ. Ασχολείται με τον σύγχρονο χορό και τον αυτοσχεδιασμό και έχει συμμετάσχει στην παράσταση σύγχρονου χορού η “Κραυγή της Φάλαινας” μαζί με ερμηνευτές με προβλήματα όρασης. Το 2014 επιτέλεσε εξάμηνη επιτόπια πολιτισμική έρευνα στο Δουργούτι για την ομάδα UrbanDig και το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα “Dourgouti Island Hotel”. Τα αποτελέσματα της έρευνας αξιοποιήθηκαν προς πληθώρα καλλιτεχνικών και εκπαιδευτικών δράσεων. Από το 2005, έχει υποστηρίξει την οργάνωση παραγωγής και την επικοινωνία παραστάσεων χορού και φεστιβάλ.
- Από τι εμπνέεστε; Ποια θέματα σας απασχολούν τη τέχνη σας;
Τα έργα μου είναι άμεσα συνδεδεμένα με βαθιά εσωτερικές διεργασίες σε μια προσπάθεια ανακάλυψης και επαναεφεύρεσης της προσωπικής μυθολογίας του εαυτού. Προκύπτουν από διαισθήσεις, ανάγκες, ευχές προς πραγμάτωση ή απλά την παρατήρηση του ψυχισμού καθώς αυτός επεξεργάζεται και ενσωματώνει καταστάσεις και ερεθίσματα. Καθώς η διαδικασία παραγωγής του έργου διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα και εστιάζει στα επίπεδα χρώματος και υλικών, υφών και αισθήσεων, αποτελεί μια μακροχρόνια διαδικασία κάθαρσης του συναισθηματικού τοπίου. Η προσέγγιση του εαυτού και η σύλληψη του έργου εμπνέονται από τη μελέτη της ψυχολογίας, της κοινωνικής ανθρωπολογίας αλλά και της φιλοσοφίας της φυσικής επιστήμης, προσδίδοντας τόσο προσωπικές όσο και υπαρξιακές αναφορές, που με έναν τρόπο αφηρημένο επιχειρούν να αφαιρέσουν νόημα και να παραμείνουν στο αγνό ανεπηρέαστο βίωμα.
- Τι ρόλο παίζουν οι μεταμορφώσεις και οι παραμορφώσεις στην τέχνη σας;
Το στοιχείο της μεταμόρφωσης είναι δομικό και συνάμα λειτουργικό στοιχείο στην πρακτική μου, τόσο ως τεχνική διαδικασία όσο και εννοιολογικά. Έργα από το παρελθόν, ημιτελή ή ολοκληρωμένα, σκίζονται, κόβονται και καταστρέφονται προκειμένου να μεταμορφωθούν και να επανασυνθέσουν νέες εικόνες, υφές και υλικότητες. Οι καμβάδες μεταποιούνται ακόμα και για χρόνια έως ότου αποκτήσουν την τελική τους μορφή, ακροβατώντας ανάμεσα σε φάσης «ύπνωσης» όπου απλά στέκονται στον χώρο ή αποθηκεύονται, και σε φάσης «αφύπνισης» όπου προκύπτει θέαση και επέμβαση εκ νέου. Τα πυκνά υλικά που χρησιμοποιώ (γύψος, μπογιές, υφάσματα) ίσως παραμορφώνουν τα αρχικά έργα αλλά καθώς η έννοια της παραμόρφωσης κατέχει ένα αρνητικό πρόσημο για εμένα, προτιμώ να προσεγγίζω τη διαδικασία ως μια από πρόθεση «μεταμφίεση». Τελικά, η μεταμόρφωση κάθε έργου συνυπάρχει παράλληλα με τη μεταμόρφωση της εμπειρίας και του βιώματος του εαυτού, προκειμένου να αποδομήσει στοιχεία που δεν τον εξυπηρετούν πλέον και να γεννήσει μια νέα συνθήκη.
- Ποιά είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχετε θέσει στον εαυτό σας ως εικαστικός καλλιτέχνης;
Για εμένα, η ζωή του καλλιτέχνη είναι γεμάτη προκλήσεις. Κάθε έργο αποτελεί μια πρόκληση από τη στιγμή της σύλληψης της ιδέας, έως το τελικό οπτικό αποτέλεσμα. Στην ενδιάμεση κατάσταση, τη διαδικασία δημιουργίας του έργου αυτή καθαυτή, καλούμαστε να λάβουμε μια σειρά καίριων αποφάσεων, εξισορροπώντας τη διαίσθηση με τη διανόηση. Πρόκληση επίσης αποτελεί η έκθεση του έργου στο κοινό. Εκεί, εκτίθεται όλος ο εσωτερικός κόσμος του καλλιτέχνη, παραμένει ανοιχτός σε κάθε κριτική, γίνεται ευάλωτος και προκαλεί τον ίδιο του τον εαυτό να μετατρέψει την κρίση σε γόνιμο έδαφος για την εξέλιξη του έργου του. Η μεγαλύτερη όμως πρόκληση που έχω θέσει στον εαυτό μου ήταν ενδογενής και έχει σχέση με την απόφαση να μετατρέψω το έργο μου από αποσπασματικό, σκορπισμένο και πειραματικό, όπως ήταν στην πρώτη δεκαετία ενασχόλησής μου με τη ζωγραφική, σε ένα έργο με συνοχή, συνείδηση, θεωρητική και τεχνική εμβάθυνση. Ήταν η απόφαση να βρω το στυλ μου, ή με λίγα λόγια να βρω και να κατανοήσω τον ίδιο μου τον εαυτό, μια νέα περιπέτεια που συχνά έμοιαζε με δυσεπίλυτη σπαζοκεφαλιά, αλλά ήταν κυρίως δημιουργική και απελευθερωτική.
- Από ποιους άλλους εικαστικούς καλλιτέχνες έχετε επιρροές;
Θαυμάζω το έργο του Cy Twombly και της Louise Bourgeois, όμως θεωρώ ότι οι πιο σημαντικές επιρροές έρχονται από καλλιτέχνες με τους οποίους έχω προσωπική επαφή. Μέσα από τη φιλία και κυρίως την επικοινωνία σε σχέση με τα έργα μας, τον διάλογο και τη διάδραση, επέρχεται μια ζύμωση που αναμφίβολα διεισδύει στη διαμόρφωση του καλλιτεχνικού έργου. Έτσι, αναφέρω τη ζωγράφο Yevgeniya Baras και τη γλύπτρια Ελίζα Καλογιάννη.
- Θεωρείτε ότι ο εικαστικός καλλιτέχνης είναι επάγγελμα;
Θεωρώ ότι ο εικαστικός καλλιτέχνης είναι επάγγελμα, όχι με την έννοια ότι βιοπορίζεται από αυτό, αλλά με την έννοια ότι παραμένει ενεργός τόσο προς την παραγωγή καλλιτεχνικού έργου, όσο και προς την έκθεση και επικοινωνία του έργου του. Όσο ο καλλιτέχνης επιτελεί έργο και αρθρώνει Λόγο σε σχέση με αυτό, με συγκρότηση και συνέπεια, όσο σπουδάζει πάνω στο έργο του είτε μοναχικά είτε μέσα σε ένα επίσημο πλαίσιο, τόσο εξελίσσει και το επάγγελμα του, την υπόσχεση του, ασχέτως κοινωνικής ή οικονομικής αναγνώρισης.
- Τι σημαίνει για εσάς το να είστε καλλιτέχνης; Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο ρόλος του καλλιτέχνη προς την κοινωνία σήμερα;
Σε πρώτο επίπεδο, σημαίνει ότι η καλλιτεχνική δημιουργία προκύπτει από ένστικτο, από μια βαθιά γενεσιουργό ανάγκη, και ότι δε συμβαίνει απλά για να εξυπηρετήσει υλιστικούς στόχους ή την απόκτηση κάποιου κύρους. Στη συνέχεια όμως, σημαίνει ότι υπηρετώ το καλλιτεχνικό μου έργο με μακροχρόνια συνέπεια, εμβαθύνοντας και εξερευνώντας διαρκώς, αντιμετωπίζοντάς το ως διαδικασία και τελικά σαν έργο ζωής, παρά σαν κάτι το οποίο μπορεί να κατακτηθεί εύκολα ή πρόσκαιρα. Προσεγγίζω τον τίτλο του καλλιτέχνη όπως προσεγγίζω και τον ίδιο μου τον εαυτό: δεν «είμαι», αλλά «γίνομαι» διαρκώς.
Σήμερα, ο ρόλος του καλλιτέχνη στην κοινωνία είναι πολλαπλός, πολυσύνθετος, αλλά κυρίως σχεσιακός. Δημιουργείται μέσα από τη σχέση καλλιτέχνη, έργου και θεατή, κι έτσι πολλαπλασιάζεται όσο και η πληθώρα σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας και θέασης. Να ανακουφίζει, να προκαλεί, να εγείρει ερωτήματα, να ασκεί κοινωνικά και πολιτικά σχόλια ή ακτιβισμό, ή ακόμα και απλά να σε κάνει να ξεχαστείς με απορία. Από το να διαταράξει το ίδιο το σύστημα τέχνης μέχρι απλά να συστηθεί, κάθε καλλιτέχνης επιλέγει την πορεία του και αντίστοιχα το κοινό του τον ανακαλύπτει.