Επιμέλεια Μπάμπης Γιαννακίδης
Από μια εντυπωσιακή αναπτυξιακή διαδρομή στην – κατά κυριολεξία – καταστροφή της πορεύτηκε η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης στο πρώτο σημαντικό κομμάτι της ζωής της αυτό που ξεκινά με τη διοργάνωση της 1ης ΔΕΘ το 1926 και φτάνει μέχρι την 15η ΔΕΘ του 1940 που ήταν και η τελευταία προπολεμική που οργανώθηκε. Στα χρόνια αυτά η ΔΕΘ αναπτύχθηκε ταχύτατα και αντέχοντας στον εγχώριο και ξένο ανταγωνισμό, μπήκε και εδραιώθηκε στον πανευρωπαϊκό χάρτη των σημαντικών εκθεσιακών διοργανώσεων. Όμως, μετά την καταστροφή της ακολούθησε δεκαετής περίοδος διακοπής της δραστηριότητάς της. Ήταν η περίοδος που απαιτήθηκε για να «συνέλθει» από τις βαρύτατες καταστροφές που υπέστη κατά τη διάρκεια της κατοχής. Έτσι λοιπόν, η 16η ΔΕΘ διοργανώθηκε όχι το 1941, όπως θα γινόταν υπό φυσιολογικές συνθήκες αλλά το 1951, όταν οι Γερμανοί αποχώρησαν και οι ζημιές αποκαταστάθηκαν.
Μετά το πρώτο σκέλος του αφιερώματος που ξεκίνησε το Liberta News υπό τον τίτλο: «Η παρουσία της ΔΕΘ στο πέρασμα των χρόνων» και στο οποίο αναφερθήκαμε μόνο σε εκείνη την 1η, την ιδρυτική (του 1926) διοργάνωση του σημαντικότερου εκθεσιακού – οικονομικού θεσμού της χώρας, τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, σήμερα φιλοξενούμε το δεύτερο σκέλος, που αφορά συνολικά 14 εκθέσεις και καλύπτει την περίοδο από το 1927 έως και το 1940.
Και σε αυτό το δεύτερο τμήμα του αφιερώματος, πολύτιμος «βοηθός» μας ήταν το Λεύκωμα “ΔΙΕΘΝΗΣ ΈΚΘΕΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 1926-2017” που συνέγραψε και επιμελήθηκε ο νυν Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΘ, Κυριάκος Ποζρικίδης.
Ξετυλίγοντας λοιπόν το κουβάρι της ΔΕΘ στο πέρασμα των χρόνων, βρισκόμαστε στο έτος 1927 και στη 2η διοργάνωσή της.
2η ΔΕΘ: 18 Σεπτεμβρίου – 3 Οκτωβρίου 1927 (διάρκεια: 16 ημέρες)
Η επιτυχία της 1ης διοργάνωσης επηρέασε θετικά τη 2η, η οποία και μεγάλωσε σε έκταση, συμμετοχές, φήμη και ακτινοβολία, όπως σημειώνει στο Λεύκωμα ο κ.Ποζρικίδης
-Τα εγκαίνια της έκθεσης έγιναν στις 18 Σεπτεμβρίου παρουσία των υπουργών Πρόνοιας, Κύρκου και Εθνικής Οικονομίας, Βελέντζα.
-Την έκθεση επισκέφθηκε και ο υπουργός Γεωργίας, Παπαναστασίου ο οποίος έφθασε στην πόλη με το ατμόπλοιο “Κανάρης”.
-Οι επίσημες κρατικές συμμετοχές από δύο που ήταν στην 1η ΔΕΘ αυξήθηκαν σε πέντε: Βουλγαρίας, Πολωνίας, Ελβετίας, Ρουμανίας, Ουγγαρίας.
-Οι εκθέτες έφθασαν τους 1.000 εκ των οποίων οι 385 ήταν Έλληνες.
-Οι επισκέπτες ξεπέρασαν τους 200.000. Μάλιστα λόγω του μεγάλου αριθμού των επισκεπτών η ΔΕΘ αναζήτησε κρεβάτια ακόμη και σε νοσοκομεία και κλινικές της πόλης. Επιπλέον ζητήθηκε να καταπλεύσουν και ατμόπλοια για να συμβάλλουν στην κάλυψη των αναγκών.
-Το εισιτήριο εισόδου ήταν 12 δραχμές και 7 δραχμές κατά τις λεγόμενες λαϊκές ημέρες.
-Στην 2η ΔΕΘ, η καπνοβιομηχανία των “Αδελφών Ματσάγκου” παρουσίασε για πρώτη φορά στην ελληνική αγορά τα τσιγάρα “Άριστα”.
-Παρότι η Αγγλία δεν συμμετείχε επίσημα στην 2η ΔΕΘ, δόθηκε δεξίωση προς τιμήν της ΔΕΘ στο αγγλικά θωρηκτό που είχε καταπλεύσει στη Θεσσαλονίκη.
-Στη διάρκεια της έκθεσης έγιναν καταγγελίες για αισχροκέρδεια των καφενείων που λειτουργούσαν εντός του εκθεσιακού χώρου και κλήθηκε η αστυνομία για έλεγχο των τιμών τους.
3η ΔΕΘ: 30 Σεπτεμβρίου – 16 Οκτωβρίου 1928 (διάρκεια: 17 ημέρες)
Αυτή είναι η πρώτη ΔΕΘ την οποία επισκέφθηκε Έλληνας Πρωθυπουργός. Ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος, όπως σημειώνεται στο Λεύκωμα, δήλωσε: “το έργον της Εκθέσεως Θεσσαλονίκης είναι μέγα και πρέπει να είμεθα υπερήφανοι δι αυτό και πλήρεις δια το μέλλον”.
-Η έκθεση αναπτύχθηκε σε χώρο 8.887 τμ.
-Ο συνολικός αριθμός των εκθετών (άμεσων και έμμεσων) ήταν 685 εκ των οποίων οι 336 ήταν Έλληνες.
-Τα στεγασμένα περίπτερα ήταν 16 και τα υπόστεγα 39.
-Οι επίσημες κρατικές συμμετοχές ήταν δύο: Ουγγαρίας και Γιουγκοσλαβίας ενώ στην έκθεση συμμετείχε και η Διεθνής Έκθεση Βουδαπέστης.
-Τα εγκαίνια έγιναν στις 30 Σεπτεμβρίου παρουσία των υπουργών κ.κ. Χρυστομάνου και Αργυρόπουλου.
Η 3η ΔΕΘ δεν είχε την αναμενόμενη παρουσία επισκεπτών κι αυτό λόγω του δάγκειου πυρετού που θέριζε την Ελλάδα. Αυτός ήταν και ο λόγος που η Οργανωτική Επιτροπή μείωσε την τιμή του εισιτηρίου στο μισό. Παρ΄όλα αυτά οι επισκέπτες έφθασαν στους 300.000 πολλοί εξ αυτών προερχόμενοι από το εξωτερικό.
-Στα γραφεία διοίκησης της έκθεσης έγινε διάρρηξη. Τα μόνα πράγματα που έλλειπαν ήταν… εκλεκτά πούρα.
– Σε υπαίθριο χώρο δίπλα στην είσοδο της ΔΕΘ παρουσιάστηκε το πρώτο πλήρες ηλεκτρικό τρένο από εργαζόμενους στην Ηλεκτρική Εταιρία.
-Η εταιρία “Οικονομίου – Φλίσκου” παρουσίασε ομοίωμα του Λευκού Πύργου από… σαπούνι.
-Το ράδιο Τσιγγιρίδη που για πρώτη φορά εξέπεμψε στις 25 Μαρτίου 1925 από το σπίτι του Τσιγγιρίδη, το 1928 εγκαθίσταται στη ΔΕΘ, σε δύο ξύλινα περίπτερα, με δύο ιστούς ύψους 36 μέτρων.
4η ΔΕΘ: 15-30 Σεπτεμβρίου 1929 (διάρκεια: 16 ημέρες)
-Η 4η διοργάνωση σηματοδοτεί την μετατόπιση της ημερομηνίας διεξαγωγής της έκθεσης από το πρώτο δεκαπενθήμερο του Οκτωβρίου στο δεύτερο του Σεπτεμβρίου.
– Τα εγκαίνια έγιναν στις 14 Σεπτεμβρίου παρουσία των υπουργών Παιδείας, Γονατά, Δικαιοσύνης, Δίγκα και Γεωργίας, Σπυρίδη.
-Ο αριθμός των εκθετών αυξήθηκε σημαντικά και έφθασε τους 1.316.
– Ο συνολικός χώρος που καλύφθηκε ήταν 9.0000 τμ
-Οι ξένες κρατικές συμμετοχές ήταν τέσσερις: Ουγγαρίας, Ρουμανίας, Ιαπωνίας και Αλβανίας.
-Οι επισκέπτες ξεπέρασαν τους 300.000, παρά την κακοκαιρία που επικρατούσε τις ημέρες εκείνες.
-Το καπνικό περίπτερο ήταν ένα από τα μεγαλύτερα της διοργάνωσης.
-Στο περίπτερο του Αγίου Όρους διοργανώθηκε η 1η Διεθνής Φωτογραφική Έκθεση στα Βαλκάνια. Συμμετείχαν 75 φωτογράφοι από όλα τα βαλκανικά κράτη.
-Στην 4η ΔΕΘ έγινε η πρώτη παρουσίαση του νέου εξακύλινδρου αυτοκινήτου Dodge Brothers Six με υδραυλικά φρένα και μονοκόμματη καροσσερί.
-Το ραδιόφωνο του Τσιγγιρίδη, εκτός από μουσική απέκτησε και ενημερωτικό χαρακτήρα καθώς κάθε απώλεια αντικειμένου ή προσώπου στο χώρο της έκθεσης ανακοινωνόταν από αυτό.
-Την 4η ΔΕΘ επισκέφθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου ο Αρχηγός του Λαϊκού Κόμματος Π. Τσαλδάρης εγκαινιάζοντας τον θεσμό που φθάνει μέχρι σήμερα, της επίσκεψης στη ΔΕΘ των αρχηγών κομμάτων της αντιπολίτευσης.
-Ο φωτισμός της έκθεσης ήταν αμιγώς ελληνικός, με λαμπτήρες της ελληνικής εταιρίας, “Φως”.
-Το πρώτο κατασκευασμένο στην Ελλάδα πιάνο, παρουσιάστηκε από την εταιρία “Ανδρούτσος” στο περίπτερο 11.
-Την Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου 1929 η έκθεση ήταν ο μοναδικός χώρος που μπορούσε κανείς να πιει καφέ ή μπίρα αφού, λόγω των δημοτικών εκλογών όλα τα κέντρα στην πόλη ήταν κλειστά.
5η ΔΕΘ: 14- 30 Σεπτεμβρίου 1930 (διάρκεια: 17 ημέρες)
-Η διοργάνωση της 5ης ΔΕΘ συνέπεσε με τον εορτασμό των 100 χρόνων από τη σύσταση του ελληνικού κράτους.
-Η έκθεση εγκαινιάστηκε στις 14 Σεπτεμβρίου από τον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας, Βουρλούμη. Στον αγιασμό χοροστάτησε ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Γεννάδιος.
-Τον εθνικό ύμνο παιάνισε η μπάντα του “Αβέρωφ” και του Γ΄Σώματος Στρατού.
– Η 5η ΔΕΘ είχε σχεδόν διπλάσιους εκθέτες από την προηγούμενη έκθεση κι αυτό κυρίως λόγω της αυξημένης συμμετοχής αγροτών και εκθετών με αγροτικά προϊόντα.
-Οι εκθέτες έφθασαν τους 2.436 εκ των οποίων οι 642 ήταν ξένοι.
-Ο αριθμός των επισκεπτών έφθασε στους 300.000.
-Οι ξένες επίσημες κρατικές συμμετοχές ήταν πέντε: Βουλγαρίας, Γιουγκοσλαβίας, Ιαπωνίας, Ουγγαρίας και Σοβιετικής Ένωσης.
-Ο συνολικός χώρος που αξιοποιήθηκε ήταν 9.500 τμ.
-Στο περίπτερο του “Φύτριχ” οι… φαλακροί έκαναν ουρά για να μάθουν πώς θα μπορούσαν να βγάλουν μαλλιά.
-Στην 5η ΔΕΘ μεταφέρθηκε από την Αθήνα και παρουσιάστηκε η “ Έκθεση Ελληνικού Τύπου” στην οποία παρουσιάστηκαν εφημερίδες και περιοδικά που εκδόθηκαν από τα χρόνια της ελληνική επανάστασης του 1821 μέχρι και το 1930, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.
-Θέαμα που έκοβε την ανάσα προσέφερε στους επισκέπτες της 5ης ΔΕΘ ο ακροβάτης που ποδηλατούσε, έχοντας μία κοπέλα στην πλάτη του, πάνω σε τεντωμένο σύρμα μήκους 50 μέτρων, σε ύψος 20 μέτρων πάνω από το έδαφος.
-Στα αξιοσημείωτα της χρονιάς περιλαμβάνεται ότι στις 8 Οκτωβρίου 1930, ο ιδρυτής της ΔΕΘ, Νικόλαος Γερμανός αναλαμβάνει καθήκοντα Δημαρχούντος του Δήμου Θεσσαλονίκης.
6η ΔΕΘ: 13 – 28 Σεπτεμβρίου 1931 (διάρκεια 16 ημέρες)
-Η έκθεση εγκαινιάστηκε στις 11 Σεπτεμβρίου, παρουσία των υπουργών Συγκοινωνιών, Δίγκα και Προνοίας, Ιασωνίδη
-Ο αριθμός των εκθετών έφθασε τους 2.876 και των επισκεπτών τους 300.000.
-Ανάμεσα στους επισκέπτες ήταν και 200 επιχειρηματίες που έφθασαν ακτοπλοϊκός από την Κωνσταντινούπολη.
-Οι επίσημες κρατικές συμμετοχές ήταν πέντε: Γιουγκοσλαβίας, Ελβετίας, Κύπρου, Σοβιετικής Ένωσης και Τσεχοσλοβακίας.
-Μεταξύ των επισήμων που επισκέφθηκαν την έκθεση ήταν και ο υπουργός Ναυτικών, Αργυρόπουλος, ο οποίος κατέπλευσε στη Θεσσαλονίκη με το ιστορικό καταδρομικό “Έλλη”.
-Στο πλαίσιο της ΔΕΘ η Διοίκηση Αεροπορίας Στρατού οργάνωσε πτήσεις επίδειξης από εφτά σμήνη πολεμικών αεροπλάνων καθώς και τριών υδροπλάνων.
-Μεγάλη ατραξιόν της 6ης ΔΕΘ ήταν το λούνα παρκ όπου παρουσιάζεται για πρώτη φορά “ο γύρος του θανάτου” από τον Μπίλι Γουόρντ και τη σύζυγό του Μαρζερί.
-Η διάρκεια της έκθεσης παρατάθηκε κατά μία ημέρα προκειμένου οι εισπράξεις να διατεθούν υπέρ των δημοτικών συσσιτίων.
-Στην 6η ΔΕΘ καταγράφηκε σοβαρό επεισόδιο μεταξύ της διοργανώτριας και του Γαλακτοκομικού Συνεταιρισμού Θεσσαλονίκης. Κι αυτό γιατί η πρώτη απέρριψε το αίτημα του Συνεταιρισμού για την παρουσίαση ζωντανής αγελάδας στους χώρους του περιπτέρου του. Το θέμα διευθετήθηκε μετά από έγγραφη συγνώμη του Συνεταιρισμού και την τοποθέτηση τεχνητής αγελάδας στο χώρο του περιπτέρου.
7η ΔΕΘ: 11 Σεπτεμβρίου – 2 Οκτωβρίου 1932 (διάρκεια 22 ημερών)
Σε 22 (από 15 που ήταν αρχικά) αυξήθηκαν οι μέρες λειτουργίας της 7ης ΔΕΘ, η οποία εγκαινιάστηκε το πρωί της 11ης Σεπτεμβρίου παρουσία του Υπουργού Γενικού Διοικητή Μακεδονίας, Γονατά και των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας, Γεωργίας και Πρόνοιας κ.κ. Κωστόπουλου, Βαλαλά και Αποστόλου, αντίστοιχα.
-Η 7η ΔΕΘ, παρ΄όλο που διοργανώθηκε εν μέσω κορύφωσης της διεθνούς οικονομικής κρίσης, κατάφερε να προσελκύσει 2.138 εκθέτες εκ των οποίων οι ξένοι ήταν μόλις 117.
-Οι επίσημες ξένες κρατικές συμμετοχές περιορίστηκαν σε δύο: Γιουγκοσλαβίας και Ουγγαρίας.
-Η συνολική επιφάνεια που καλύφθηκε ήταν 9.662 τμ
-Ο αριθμός των επισκεπτών ξεπέρασε τους 300.000
-Η 7η ΔΕΘ ήταν ο μοναδική προπολεμική διοργάνωση που ο καπνός παρουσιάστηκε σε δύο περίπτερα, ένα με τις πρώτες ύλες και ένα με το τελικό προϊόν.
-Στο πλαίσιο της έκθεσης διοργανώθηκε ειδική έκθεση πτηνοτροφίας και κονικλοτροφίας.
-Μία από τις καινοτομίες της 7ης ΔΕΘ ήταν το Λαχείο της ΔΕΘ.
-Η 7η ΔΕΘ ήταν προεκλογική, αφού οι εθνικές εκλογές πραγματοποιήθηκαν στις 25/9/1932 με υπεροχή του Φιλελεύθερου Κόμματος του Ελευθέριου Βενιζέλου.
-Με την ευκαιρία της ΔΕΘ οι αδελφές Καλουτά, «τα Καλουτάκια» όπως ήταν γνωστά έδιναν παραστάσεις με σατιρικά και πολιτικά κείμενα, στα «Παραθαλάσσια Κυβέλεια».
-Τη νύχτα της 28ης Σεπτεμβρίου σημειώθηκαν ισχυροί σεισμοί στη Χαλκιδική με εκατοντάδες νεκρούς και τραυματίες. Η ΔΕΘ αποφάσισε οι εισπράξεις της1ης Οκτωβρίου να διατεθούν υπέρ των σεισμόπληκτων.
8η ΔΕΘ: 10-28 Σεπτεμβρίου (διάρκεια: 19 ημέρες)
Παρά την από διετία οικονομική κρίση και τον γενικό περιορισμό εισαγωγών που εφαρμόστηκε στη χώρα, η 8η ΔΕΘ κατάφερε να προσελκύσει το ενδιαφέρον των εκθετών πολλοί από τους οποίους ήταν ξένοι, προερχόμενοι από Γερμανία, Τσεχοσλοβακία, Γαλλία, Ελβετία, ΗΠΑ, Αγγλία, Ουγγαρία, Τουρκία, Αυστρία, Ιταλία, Ολλανδία, Βέλγιο, Δανία, Ιαπωνία και Ισπανία.
-Εγκαινιάστηκε το πρωί της 10ης Σεπτεμβρίου. Την έναρξη λειτουργίας της κήρυξε ο Γενικός Διοικητής Μακεδονίας, Δραγούμης.
-Οι επίσημες κρατικές συμμετοχές παρέμειναν δύο: Αλβανίας, Γιουγκοσλαβίας.
-Το σύνολο των εκθετών (άμεσων και έμμεσων) ξεπέρασε τους 2.200.
-Οι εκθεσιακές επιφάνειες που καλύφθηκαν ξεπέρασαν τα 1.000 τμ.
-Ως προς τους επισκέπτες που δέχτηκε η ΔΕΘ υπήρξε διαφωνία. Κατά την διοργανώτρια ανήλθαν σε 300.000 κατά άλλη πηγή δεν ξεπέρασαν τους 180.000.
-Σύμφωνα με μελέτη της ΔΕΘ τα έξοδα για έναν επισκέπτη στη Θεσσαλονίκη της περίοδο της έκθεσης κυμαίνονταν μεταξύ 150-200 δραχμών.
-Στα ξενοδοχεία πολυτελείας, την περίοδο της έκθεσης το δωμάτιο κόστιζε 160-200 δραχμές, με εξαίρεση το περίφημο «Μεντιτεράνιαν» που η τιμή έφτανε στις 400 δραχμές.
-Την ένατη ημέρα λειτουργίας της έκθεσης, την επισκέφθηκε ο πρωθυπουργός Παναγής Τσαλδάρης.
-Έκτακτη αμαξοστοιχία δρομολογήθηκε από το Μοναστήρι προκειμένου να μεταφέρει στη ΔΕΘ 200 εμπορικούς επισκέπτες.
-Λόγω της ΔΕΘ η Ελληνική Εταιρία Εναερίων Συγκοινωνιών δρομολόγησε διπλή καθημερινή αεροπορική σύνδεση Αθήνας – Θεσσαλονίκης.
9η ΔΕΘ: 9 Σεπτεμβρίου – 1Οκτωβρίου 1934 (διάρκεια: 23 ημέρες)
Η 9η ΔΕΘ εγκαινιάστηκε στις 9 Σεπτεμβρίου από τον τότε πρωθυπουργό Τσαλδάρη.
-Στην 9η ΔΕΘ οι άμεσοι και έμμεσοι εκθέτες έφθασαν τους 5.400 και οι επισκέπτες ξεπέρασαν τους 300.000.
-Η έκθεση αναπτύχθηκε σε έκταση 15.000 τμ.
-Οι κρατικές συμμετοχές έφθασαν τις εφτά: Αίγυπτος, Αλβανία, Γιουγκοσλαβία, Ιταλία, Σουηδία, Τουρκία και Τσεχοσλοβακία.
-Οι αυξημένες ξένες κρατικές συμμετοχές οφείλοντας στο ότι η κυβέρνηση Τσαλδάρη εφάρμοσε σύστημα ανταλλαγής προϊόντων, σύμφωνα με το οποίο, ο εισαγωγέας ξένων προϊόντων θα έπρεπε να ήταν και εισαγωγέας ελληνικών προϊόντων στην χώρα προέλευσής του.
-Στην 9η ΔΕΘ παρατηρήθηκε μεγάλη άνοδος αλλοδαπών επισκεπτών οι οποίοι από 1.300 που ήταν την προηγούμενη χρονιά έφθασαν τους 4.000.
-Η εμπορική κίνηση στην αγορά της Θεσσαλονίκης, λόγω λειτουργίας της ΔΕΘ, υπολογίστηκε σε 200 εκατ. δραχμές.
-Στο περίπτερο του Ερυθρού Σταυρού πραγματοποιήθηκε εγχείρηση σκωληκοειδίτιδας.
-Τις ίδιες ημέρες λειτουργίας της 9ης ΔΕΘ, η Ελλάδα συμμετείχε επισήμως στην έκθεση του Μπάρι στην Ιταλία. Το ελληνικό περίπτερο επισκέφθηκε ο Μουσολίνι.
10η ΔΕΘ: 8-30 Σεπτεμβρίου 1935 (διάρκεια: 23 ημέρες)
Η 10η ΔΕΘ διοργανώθηκε χωρίς την παρουσία του ιδρυτή της. Ο Νικόλαος Γερμανός πέθανε τον Ιανουάριο της ίδιας χρονιάς και η σορός του εκτέθηκε στους χιονισμένους, λόγω βαρυχειμωνιάς, χώρους της ΔΕΘ. Μετά τον θάνατο του Ν. Γερμανού τη Γενική Διεύθυνση της ΔΕΘ ανέλαβε ο Αχιλλέας Καλεύρας.
-Τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν στις 8 Σεπτεμβρίου, παρουσία του Γενικού Διοικητή Μακεδονίας, Βεροιόπουλου, του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας, Καρτάλη, και του Υφυπουργού του ίδιου υπουργείου, Κορόζου. Στα εγκαίνια παρέστη και ο Τούρκος Υφυπουργός Εμπορίου.
-Στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, λόγω της ΔΕΘ, κατέπλευσε ο εθνικός στόλος, ενώ το βράδυ των εγκαινίων η πόλη φωταγωγήθηκε.
-Στη 10η ΔΕΘ οι άμεσοι Έλληνες εκθέτες έφθασαν τους 630 ενώ οι ξένες εταιρίες ήταν 610.
-Το σύνολο του εκθεσιακού χώρου που αξιοποιήθηκε ξεπέρασε τα 15.000 τμ.
-Οι ξένες επίσημες κρατικές συμμετοχές παρέμειναν εφτά: Αίγυπτος, Αλβανία, Βέλγιο, Γιουγκοσλαβία, Ιταλία, Φινλανδία και Τουρκία. Εκτός των επίσημων ξένων κρατικών συμμετοχών συμμετείχαν αλλοδαποί εκθέτες προερχόμενοι από 25 χώρες.
-Οι επισκέπτες και πάλι ξεπέρασαν τους 300.000
-Για την ψυχαγωγία των επισκεπτών διοργανώθηκαν θεάματα, ενώ θίασοι έδιναν παραστάσεις κάθε απόγευμα και βράδυ. Το αποκορύφωμα όλων ήταν “ο θίασος των νάνων” από τη Βουδαπέστη. Ακροβατική ατραξιόν στην έκθεση ήταν “η μοτοσικλέτα του θανάτου”.
-Τέσσερις ώρες πριν από τον θάνατό του, ο Ν. Γερμανός είχε πετύχει την οριστική παραχώρηση του γηπέδου των νέων εγκαταστάσεων της ΔΕΘ. “Ζήτημα ετελείωσε σήμερον. Αύριο παραλαμβάνω έγγραφα χείρας μου, αναχωρώ Κυριακήν. Γερμανός”, έγραφε στο τηλεγράφημα προς τους οικείους του.
11η ΔΕΘ: 6-27 Σεπτεμβρίου 1936 (διάρκεια: 22 ημέρες)
Χρονιά ιδιαίτερη για τη χώρα και τη ΔΕΘ καθώς ένα μήνα πριν την έναρξη λειτουργίας της έκθεσης, κηρύχθηκε η δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά. Τα εγκαίνια της έκθεσης για πρώτη φορά πραγματοποιήθηκαν από μέλος της βασιλικής οικογένειας, τον διάδοχο Παύλο και σε αυτά παρέστη και ο Ι.Μεταξάς.
-Στην 11η ΔΕΘ οι Έλληνες εκθέτες έφτασαν τους 723 και οι ξένοι τους 843.
-Οι χώροι που αξιοποιήθηκαν ξεπέρασαν τα 15.000 τμ.
-Οι επίσημες ξένες κρατικές συμμετοχές ήταν έξι: Αλβανίας, Γερμανίας, Γιουγκοσλαβίας, Δανίας, Νορβηγίας και Τουρκίας.
-Οι επισκέπτες ξεπέρασαν τους 300.000
-Στις 13 Σεπτεμβρίου, ως παράλληλο γεγονός της ΔΕΘ και υπό την προστασία του διαδόχου, διοργανώθηκαν ναυτικοί αγώνες στους οποίους συμμετείχαν όλα τα ναυτικά σωματεία της χώρας και οι ναυτικοί όμιλοι της Αιγύπτου.
-Το βασιλικό τμήμα Τατοϊου ήταν το κεντρικό έκθεμα του περιπτέρου εθνικής παραγωγής.
-Στην έκθεση παρουσιάστηκαν οι πρώτες μάσκες προστασίας σε περίπτωση χημικού πολέμου.
12η ΔΕΘ: 5-26 Σεπτεμβρίου 1937 (διάρκεια: 22 ημέρες)
Χρονιά ξεχωριστή για τη ΔΕΘ καθώς με τον Νόμο 661 έγινε η οριστική παραχώρηση των νέων χώρων της ΔΕΘ, αλλά και χρονιά ρεκόρ σε αριθμούς εκθετών, εκθεμάτων και εκθεσιακών χώρων.
-Ο αξιοποιημένος εκθεσιακός χώρος ξεπέρασε τα 16.000 τμ ενώ μόνο οι εκθέτες των γεωργικών προϊόντων ξεπέρασαν τους 6.000.
-Οι επίσημες ξένες κρατικές συμμετοχής ήταν πέντε: Αλβανίας, Γερμανίας, Γιουγκοσλαβίας, Σουηδίας και Τουρκίας.
-Ο αγιασμός πραγματοποιήθηκε χοροστατούντος του επισκόπου Ολύμπου. Την έναρξη της έκθεσης κήρυξε ο διάδοχος Παύλος, προς τιμήν του οποίου δόθηκε δείπνο το βράδυ της ίδιας ημέρας, στο “Μεντιτεράνιαν”.
-Η επίδειξη που έκοβε την ανάσα των επισκεπτών της 12ης ΔΕΘ ήταν αυτή του “φλεγόμενου αερόστατου”.
-Στις 19 Σεπτεμβρίου προκηρύχτηκε πανελλήνιος αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για την εκπόνηση σχεδίου των νέων μόνιμων εγκαταστάσεων της ΔΕΘ.
13η ΔΕΘ: 11 Σεπτεμβρίου – 21 Οκτωβρίου 1938 (διάρκεια: 22 ημέρες)
Στην 13η ΔΕΘ, η οποία εγκαινιάστηκε το πρωί της 11ης Σεπτεμβρίου, καταγράφηκε ρεκόρ ξένων επίσημων συμμετοχών. Έφτασαν τις οχτώ: Αλβανίας, Βουλγαρίας, Γιουγκοσλαβίας, Γερμανίας, Ιταλίας, Ρουμανίας, Πολωνίας και Τουρκίας.
-Στο πλαίσιο της 13ης ΔΕΘ διοργανώθηκε φωτογραφική έκθεση στην οποία συμμετείχαν 110 Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες παρουσιάζοντας 650 φωτογραφίες.
-Η Αλβανία κατασκεύασε νέο περίπτερο, χαρακτηριστικό του οποίου ήταν ένας πύργος ύψους 23 μέτρων.
-Το Μάρτιο του ίδιου έτους κατατέθηκαν επτά μελέτες για τις νέες εγκαταστάσεις της ΔΕΘ εκ των οποίων βραβεύτηκαν τρεις. Ωστόσο καμία δεν εφαρμόστηκε.
-Η ΔΕΘ αποφάσισε να εγκαταστήσει στους χώρους της αρχιτεκτονικό εργαστήρι για την εκπόνηση νέων σχεδίων.
14η ΔΕΘ: 24 Σεπτεμβρίου – 15 Οκτωβρίου 1939 (διάρκεια: 22 ημέρες)
Σε κλίμα διεθνούς έντασης, με τον Μουσολίνι να αποβιβάζει το Πάσχα του 1939 τα στρατεύματά του στην Αλβανία και στη 1 Σεπτεμβρίου η Γερμανία του Χίτλερ να έχει εισβάλει στην Πολωνία, οργανώνεται η 14η ΔΕΘ. Η Γερμανία, μάλιστα, συμμετείχε στη διοργάνωση με δικό της περίπτερο.
-Αρχικά η 14η ΔΕΘ είχε προγραμματιστεί για 10 Σεπτεμβρίου με 1 Οκτωβρίου, όμως μετατοπίστηκε χρονικά κατά 15 ημέρες, λόγω των δυσχερών διεθνών συνθηκών.
-Εκτός από τη Γερμανία στη 14η ΔΕΘ συμμετείχαν επίσημα η Βουλγαρία, η Ιταλία, η Τουρκία και η Φινλανδία.
-Ο αγιασμός για την έναρξη λειτουργίας της έκθεσης τελέστηκε προεξάρχοντος του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Γεναδίου. Τα εγκαίνια έγιναν παρουσία του βασιλιά Γεώργιου Β΄, του διαδόχου Παύλου και της πριγκίπισσας Φρειδερίκης.
Επ΄ ευκαιρία των εγκαινίων της ΔΕΘ, η πόλη σημαιοστολίστηκε, ενώ Φαλαγγίτες και Φαλαγγίτισσες έπαιζαν ύμνους της 4ης Αυγούστου στους δρόμους της Θεσσαλονίκης.
-Η 14η ΔΕΘ ήταν η τελευταία που πραγματοποιήθηκε στο Πεδίον του Άρεως. Η επόμενη, η 15η που έμελλε να είναι και η τελευταία προπολεμική, οργανώθηκε στις νέες εγκαταστάσεις, αυτές που γνωρίζουμε σήμερα.
15η ΔΕΘ: 22 Σεπτεμβρίου – 22 Οκτωβρίου 1940 (διάρκεια: 31 ημέρες)
Η 15η ΔΕΘ έμελλε να μείνει στην ιστορία ως η πρώτη έκθεση που οργανώθηκε στις νέες εγκαταστάσεις της ΔΕΘ αλλά και η τελευταία προπολεμική καθώς η επόμενη (η 16η) ΔΕΘ διοργανώθηκε δέκα χρόνια μετά, το 1951. Κι αυτό γιατί οι εγκαταστάσεις της ΔΕΘ υπέστησαν βαρύτατες καταστροφές στη διάρκεια της κατοχής. Γερμανικές στρατιωτικές μονάδες εγκαταστάθηκαν στους χώρους της ΔΕΘ και παρέμειναν εκεί μέχρι τη λήξη του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου.
-Πολλά περίπτερα μετατράπηκαν σε αποθήκες πυρομαχικών, όπλων και κινητήρων αεροπλάνων. Τον Οκτώβριο του 1944 οι Γερμανοί κατά την αποχώρησή τους ανατίναξαν τα πολεμοφόδιά τους για να μην πέσουν στα χέρια των συμμάχων και μαζί τα περίπτερα τις έκθεσης.
-Το 1949 το οι εργαζόμενοι της ΔΕΘ έκαναν προσπάθειες να εντάξουν την ανακατασκευή της ΔΕΘ στο σχέδιο Μάρσαλ. Κατόρθωσαν μετά από επιτόπιο έλεγχο της αμερικανικής αντιπροσωπείας να εξασφαλίσουν ποσό ύψους 2,8 δις δρχ για την αποκατάσταση του λεηλατημένου και κατεστραμμένου χώρου της έκθεσης.
-Το προσωπικό της ΔΕΘ, τη δεκαετία 1940–1950 είχε αποσπαστεί στον Ερυθρό Σταυρό και σε άλλες κρατικές υπηρεσίες.
-Σε αυτή την τελευταία προπολεμική έκθεση συμμετείχαν τέσσερα ξένη κράτη: Γιουγκοσλαβία, Βουλγαρία, Τουρκία και όπως προαναφέραμε, η Γερμανία.
-Η 15η ΔΕΘ παρά την μεγάλη διάρκειά της (31 ημέρες) ήταν υποτονική σε ό,τι αφορά την επισκεψιμότητα αλλά και τις εμπορικές πράξεις που πραγματοποιήθηκαν.
-Έξι ημέρες μετά την έκθεση, ο Ι.Μεταξάς αρνήθηκε να παραδώσει τη χώρα και ξεκίνησε η ιταλική επίθεση…